Gwirfoddolwyr yn achub Adar Drycin Manaw ledled Sir Benfro
Volunteers mobilise to rescue stranded Manx Shearwaters across Pembrokeshire
Wrth i dymor hedfan Adar Drycin Manaw ddechrau'r wythnos hon mae grŵp ymroddedig o wirfoddolwyr yn Sir Benfro yn paratoi i helpu cannoedd o adar môr ifanc i gyrraedd y môr yn ddiogel.
Mae'r adar du a gwyn trawiadol hyn, sy'n nythu mewn tyllau ar ynysoedd Sgomer, Skokholm, Midland, ac Ynys Dewi, yn cychwyn ar daith fudo anhygoel bob hydref - croesi'r Iwerydd a'r cyhydedd i dreulio'r gaeaf oddi ar arfordir De America.
Mae Sir Benfro yn rhan hanfodol o’u cylch bywyd, gan gynnal tua 60% o'r boblogaeth fridio fyd-eang, ac mae Ynys Sgomer yn unig yn gartref i tua 350,000 o barau.
Fodd bynnag, mae cywion adar drycin yn aml yn cael eu drysu gan oleuadau artiffisial ar y tir mawr neu ar gychod. Wrth iddynt adael eu tyllau yn y tywyllwch, gallant gael eu denu i mewn i'r tir, lle maent yn wynebu bygythiadau difrifol gan ysglyfaethwyr a thraffig. Heb gymorth dynol, ni fydd llawer yn cyrraedd yn ôl i'r môr.
Yn 2024, canfuwyd mwy na 450 o adar ar y tir ledled Sir Benfro, ac yn enwedig mewn mannau poblogaidd fel Niwgwl, Aberllydan, Dyfrffordd Aberdaugleddau, a Dinbych-y-pysgod.
Diolch i weithredu cyflym gwirfoddolwyr lleol ac aelodau o'r cyhoedd, achubwyd yr adar hyn a'u rhyddhau'n ddiogel i barhau ar eu taith i'r de.
Er mwyn codi ymwybyddiaeth a chryfhau'r ymdrech achub, cynhaliodd Ymddiriedolaeth Natur De a Gorllewin Cymru ymweliad ag Ynys Sgomer yn ddiweddar mewn partneriaeth ag RSPB Cymru ac EcoDewi.
Daeth y digwyddiad â gwirfoddolwyr a gwneuthurwyr penderfyniadau o sefydliadau ynghyd gan gynnwys Cyngor Sir Penfro, Parc Cenedlaethol Arfordir Penfro, Porthladd Aberdaugleddau, Catrawd Signal 14 (Barics Cawdor), ac ysgolion lleol.
Roedd y pwyslais ar ddeall yr heriau sy'n wynebu Adar Drycin Manaw—yn enwedig effaith llygredd golau.
“Mae'n fraint anhygoel i groesawu poblogaeth mor fyd-eang o Adar Drycin Manaw yma yn Sir Benfro," meddai Richard Brown, Prif Weithredwr Cynorthwyol Cyngor Sir Penfro.
“Mae'n ein hatgoffa’n gryf o'n cyfrifoldeb i amddiffyn yr adar rhyfeddol hyn a'r amgylchedd unigryw y maent yn dibynnu arno. Gall pawb chwarae rhan—boed trwy wirfoddoli i helpu i achub adar ar y tir, tynnu llenni gyda'r nos, diffodd goleuadau awyr agored diangen, neu ddim ond lledaenu'r gair. Gall camau bach wneud gwahaniaeth mawr.”
Os ydych chi'n dod o hyd i Adar Drycin Manaw ar y tir dros yr hydref neu os hoffech wirfoddoli gyda'r prosiect achub cymunedol, ffoniwch 01437 723193 i gael cyngor a gwybodaeth.
Lluniau
Adar Drycin Manaw, Dave Astins / Gwylio Adar Arfordir y Gorllewin
Gwirfoddolwyr ar Sgomer, Lou Luddington